Hast du eigentlich gewusst, dass…

… w języku niemieckim jest bardzo dużo czasowników zakończonych na -ieren? Nie wiem dokładnie ile, ale najdłuższa lista do jakiej dotarłam liczyła 768 słów. I to jest bardzo dobra wiadomość, ponieważ już dzisiaj możesz je sobie dodać do swojego słownictwa. Spójrz:

diktieren, notieren, kommentieren, produzieren, informieren, diskutieren,

interpretieren, dirigieren, kontrollieren, korrigieren, delegieren, adaptieren,

lokalisieren, manipulieren, orientieren, reklamieren, symbolisieren,

protestieren, stabilisieren, konkurrieren, a nawet katapultieren i biwakieren!

Rozumiesz je bez zaglądania do słownika, prawda? Gratulacje! Zwróć też uwagę na fakt, że w języku polskim kończą się one przeważnie na -ować, np. dyktować, notować, komentować, produkować itd.

Dlaczego je znasz?

W XII i XIII wieku język niemiecki był pod silnym wpływem języka francuskiego i to właśnie od niego zapożyczał nie tylko słowa, ale również pewne elementy słowotwórcze. Najpierw do języka niemieckiego trafiły francuskie końcówki czasowników, a z czasem zaczęto je przypinać do łacińskich i niemieckich słów.

To właśnie te pochodzące z języka łacińskiego wydają się nam na pierwszy rzut oka znajome. Tych utworzonych z języka niemieckiego raczej nie jesteśmy w stanie odszyfrować, np: stolzieren (kroczyć dumnie), hofieren (zabiegać o względy) czy drangsalieren (dokuczać komuś).

I nie daj się zwieść czasownikom: frieren, verlieren, schmieren, zieren! One wprawdzie wyglądają jak zakończone na -ieren, ale tak naprawdę cząstka -ier- jest częścią ich rdzenia.

A teraz czas na złą wiadomość!

Pośród tych wszystkich swojsko brzmiących czasowników jest jednak grupa podstępnych, które wyglądają łudząco podobnie do polskich słów, ale mają zupełnie inne znaczenie. Oto niektóre z nich:

  • Radieren – nie ma nic wspólnego z radowaniem! Chodzi o wycieranie gumką np. złego zapisu.
  • Planieren – myliłby się ten, który by sądził, że ma to coś wspólnego z planowaniem. Nic bardziej mylnego! Planieren oznacza zrównywać np. ziemię. Planen jest słowem, którego szukasz.
  • Realisieren – urzeczywistniać (chociaż coraz częściej pojawia się ten czasownik w znaczeniu uświadamiać sobie – to oczywiście wpływ angielskiego).
  • Remontieren – oznacza drugie kwitnienie. Kto chce wyremontować mieszkanie, musi użyć czasownika renovieren.
  • Düpieren – nie wiem o czym pomyśleliście, ale to nie to. Chodzi o słowo: oszukiwać.

Morał?

Umiemy więcej, niż się nam wydaje. Czasem jednak warto sięgnąć do słownika, żeby się przekonać, czy wydaje nam się dobrze.

Und jetzt kannst du ruhig selbst verbieren!

(Oczywiście czasownik “verbieren” nie istnieje. Został wymyślony na potrzeby niniejszego artykuły i oznacza mniej więcej tyle co: “czasownikować” czyli używać czasowników zakończonych na -ieren.)